Istnieje wiele odmian wegetarianizmu, których cechą wspólną jest wykluczenie z diety mięsa oraz produktów odzwierzęcych pochodzących z uboju. Odmiany wegetarianizmu różnią się od siebie stopniem eliminacji innych produktów. Czym więc jest dieta wege i jak się w tym wszystkim odnaleźć? Podpowiadamy.
Odmiany wegetarianizmu
Popularność diety wegetariańskiej wciąż rośnie. Zwolennicy diety wege mają już też swoje święto -
Dzień Wegetarian. Z tego powodu powstały różne jej odmiany, np.:
- laktoowowegetarianizm – to najbardziej znany rodzaj wegetarianizmu, polegający na niespożywaniu potraw mięsnych, ale dopuszczający nabiał i miód,
- laktowegetarianizm – wyklucza spożywanie mięsa i jaj, dopuszcza mleko i jego przetwory,
- weganizm – to radykalna odmiana, w której nie spożywa się mięsa ani żadnych produktów pochodzenia zwierzęcego,
- owowegetarianizm – z produktów odzwierzęcych dopuszcza jedynie umieszczanie w jadłospisie jaj,
- frutarianizm – opiera się jedynie na owocach, które same spadną z drzew lub krzewów oraz na warzywach, będących z botanicznego punktu widzenia owocami roślin (np. pomidory),
- witarianizm wegetariański i wegański – polega na jedzeniu produktów niepoddanych obróbce termicznej, jego podstawową zasadą jest niepodgrzewanie jedzenia powyżej 42 stopni Celsjusza. Witarianizm wegetariański nie wyklucza spożywania mleka i przetworów mlecznych ani jaj, jednakże jedzenie ich na surowo jest dość ryzykowne i może prowadzić do salmonelli. Natomiast witarianizm wegański oczywiście rezygnuje ze wszelkich produktów pochodzenia zwierzęcego.
Duże kontrowersje wzbudzają tzw. „diety pół-wegetariańskie” – według nich można czasami pozwolić sobie na spożycie ryb czy drobiu. Specjaliści do spraw żywienia kwestionują jednak zaliczanie takiego modelu żywienia do wegetarianizmu i argumentują, że mięso się spożywa lub całkowicie się je eliminuje. Rzadkie jedzenie potraw mięsnych nie oznacza, że jest się wegetarianinem, ani nawet „pół-wegetarianinem”.
Top produkty w diecie wege
Wegetarianie, weganie i wszystkie osoby eliminujące z diety mięso powinny przede wszystkim odżywiać się zdrowo. W ich codziennym menu nie powinno zabraknąć produktów pełnoziarnistych: makaronu, ryżu, mąki, pieczywa z dodatkiem pestek. Artykuły te są skarbnicą błonnika pokarmowego, żelaza i białka – tak ważnych dla prawidłowego funkcjonowania organizmu składników odżywczych.
Podstawą diety wege są warzywa i owoce, które zawierają dużo witamin i minerałów. Należy zjadać ich 4-5 porcji dziennie, przy czym warzyw powinno być więcej. Warto spożywać jak najwięcej zielono listnych warzyw: kapusty, brukselki, brokułów, szpinaku, pietruszki, jarmużu, które zawierają żelazo, na którego niedobór narażone są osoby niejedzące mięsa. Wzmacniają one układ odpornościowy i oczyszczają organizm z toksyn. Jeśli chodzi o warzywa, najlepiej wybierać te sezonowe, które można zjeść na surowo. Obróbka termiczna może pozbawiać owoce drogocennych właściwości, dlatego ważne jest, aby warzywa i owoce gotować jak najkrócej i w skórce.
W diecie wege bardzo ważne jest spożywanie nasion roślin strączkowych – bobu, soi, ciecierzycy, grochu, soczewicy, fasoli. Zawierają one dużo białka, witamin z grupy B i błonnika. Jednocześnie wege jadłospis powinien zawierać orzechy i ziarna, będące źródłem cynku, magnezu, fosforu, wapna i miedzi. Wartościowym produktem jest także siemię lniane, które łagodzi różne dolegliwości ze strony układu pokarmowego.
Kolejnym produktem, po który warto sięgać jest tofu. Można powiedzieć, że to roślinny zamiennik mięsa – dostarcza dużo białka, ale i wapnia, natomiast jest wolny od cholesterolu.
Przed przejściem na dietę wege – wizyta u specjalisty
Dietetycy twierdzą, że diety wege mogą być zdrowe i bezpieczne dla organizmu pod warunkiem, że będą dobrze zaplanowane. Jeśli nie jesteś specjalistą w temacie żywienia, skonsultuj się z ekspertem w tej dziedzinie, nawet w przypadku braku jakichkolwiek dolegliwości zdrowotnych. Dieta wege musi być wybrana świadomie, a nie z powodu mody czy pod wpływem znajomych. Eliminacja mięsa może, ale nie musi, prowadzić do niedoborów składników odżywczych, dlatego tak ważne jest rozpisanie odpowiedniego jadłospisu przez dietetyka i bycie pod jego opieką. Należy pamiętać, że w niektórych wypadkach niezbędne jest wprowadzenie odpowiedniej suplementacji. Dieta wege grozi w szczególności niedoborem witaminy B12, która odgrywa wielką rolę w produkcji czerwonych krwinek oraz wpływa na funkcjonowanie układu nerwowego i zapewnia równowagę psychiczną.
Być wege – co to oznacza?
Wegetarianizm, weganizm to często styl życia, poparty konkretną filozofią. Dąży on do zminimalizowania uczestnictwa w jakiejkolwiek formie eksploatacji zwierząt. Sprowadza się to, oprócz diety, do stosowania jedynie kosmetyków naturalnych (oczywiście nietestowanych na zwierzętach), rezygnacji z noszenia ubrań ze skóry, wełny, futra i jedwabiu, a także nieuczęszczania do zoo czy cyrków. To po prostu szacunek do wszystkich zwierząt - żywych istot, bezbronnych i niewinnych.